Amerikan askeri, Afganistan’a geri mi dönüyor?

ABD askerinin 2021’de Afganistan’daki Bagram Üssü’nden çekilmesi trajik görüntülere ve büyük sansasyona sebep olmuştu. ABD’nin üssü terketmesinin ardından ülkede yönetimi Taliban devralırken, Trump Çin’in nükleer silah üretim merkezine sadece 1 saat uzaklıkta olan üssün terkedilmesini büyük hata olarak gördüğünü ve geri almaya çalıştıklarını açıkladı.

Afganistan Dışişleri Bakanlığı yetkililerinden Zakir Celali ise Trump’ın bu mesajına şöyle karşılık verdi:

“Afganistan ile ABD’nin birbirleriyle etkileşime ihtiyaçları var ve karşılıklı saygı ile ortak çıkarlara dayalı ekonomik ve siyasi ilişkiler kurabilirler ancak ABD’nin Afganistan’ın herhangi bir bölgesinde askeri varlık bulundurmasına gerek olmadan.”

Afgan halkının tarih boyunca hiçbir ülkenin askeri varlığını kabul etmediğine dikkati çeken Celali, bu hususun Başkan Trump’ın ilk döneminde, Şubat 2020’de Washington yönetiminin Taliban ile imzaladığı Doha Anlaşması’nda yer aldığını hatırlattı.

Trump’ın Bagram planı
ABD Başkanı Trump, İngiltere’yi ziyaretinde Başbakan Keir Starmer ile düzenlediği ortak basın toplantısında, ABD öncülüğündeki koalisyon güçlerinin 2001’de Afganistan’ı işgalinin ardından ülkede konuşlandıkları en büyük askeri üs Bagram’ı geri almayı istediklerini söylemişti.

ABD güçlerinin 2021’deki çekilme sürecinde terk ettiği askeri hava üssünü geri almak için Taliban yönetimiyle pazarlık ettikleri imasında bulunan Trump, “Dünyanın en büyük hava üslerinden biri. Onlara yok pahasına verdik. Şimdi geri almaya çalışıyoruz. Üssü istememizin sebeplerinden biri de, Çin’in nükleer silahlarını ürettiği yere bir saat uzaklıkta olması.” ifadelerini kullanmıştı.

Trump, daha önce de “Çin’in üssü işgal ettiğini” ileri sürmüş, Taliban yönetimi ise iddiayı reddetmişti. Afganistan geçici hükümeti sözcüsü Zabihullah Mücahid, üssün Çin’in değil Afganistan’ın kontrolünde olduğunu belirtmişti.

Doha Anlaşması
Başkan Trump’ın ilk döneminde, Şubat 2020’de Washington yönetimi, Taliban ile Doha Anlaşması’nı imzalamıştı.

Anlaşmada çeşitli güvenlik konularının yanı sıra ABD öncülüğündeki NATO güçlerinin Afganistan’ı tamamen terk etmesi yer alıyordu. Bu kapsamda temmuzda Bagram Hava Üssü boşaltılmış, son ABD askeri 30 Ağustos 2021 gecesi Afganistan’dan ayrılmış ve 20 yıllık işgal sona ermişti.

Taliban, her yıl 15 Ağustos’ta üste ABD’den kalan askeri araç ve helikopterlerle askeri geçit törenleri düzenleyerek “zafer” gösterisi yapıyor.