Adalet Bakanı Tunç’tan Özel’e ‘ikili hukuk’ yanıtı

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkanı Özgür Özel, Adalet Bakanı Yılmaz Tunç’un yanıtlaması istemiyle Meclis’e sunduğu yazılı soru önergesinde, iktidara yakın kişi ve kurumlara karşı soruşturma açılmadığı iddialarını gündeme taşıdı. Özel, önergesinde Türkiye’de “ikili hukuk sistemi mi işletilmektedir?” sorusunu yöneltti.

Özel, iddialarına örnek olarak, bir müteahhidin CHP’li belediyelerden 88 ihale almasına rağmen, asıl soruşturmanın bu ihalelere yönelik başlatıldığını, ancak aynı kişinin AK Partili belediyelerden toplam 300 ihale almış olmasına rağmen bu belediyeler hakkında neden işlem yapılmadığını sordu.

BAKAN TUNÇ: GİZLİ SORUŞTURMALAR HAKKINDA BİLGİMİZ YOK

T24’ün haberine göre Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, Özel’in sorularına Anayasa ve yasal mevzuatı hatırlatarak yanıt verdi. Bakan, yargı mercilerinin bağımsızlığına vurgu yaparak, Bakanlığın soruşturma süreçlerine müdahale yetkisinin olmadığını belirtti.

Tunç, açıklamasında şu ifadelere yer verdi:

“Sözü edilen bu düzenlemeler çerçevesinde, işlendiği iddia edilen bir suçla ilgili delillerin takdiri ve olayın vasıflandırılması da dâhil olmak üzere, soruşturma yürütülmesi… ve sonucuna göre kamu davası açılmasında tüm yetki ve sorumluluk yargı mercilerine aittir.”

Tunç ayrıca, “Gizli olarak yürütülen ve yargısal faaliyet kapsamında kalan soruşturma aşamasında ne tür işlemler yapıldığına dair Bakanlığımızda bilgi ve belge bulunmamaktadır” diyerek, soruşturmaların içeriği hakkında bilgi verilemeyeceğini kaydetti.

Tunç, Özel’in soru önergesine yönelik şu cevabı verdi:

I- A) Anayasanın;

1- “Yargı yetkisi” kenar başlıklı 9. maddesinde, yargı yetkisinin Türk Milleti adına bağımsız ve tarafsız mahkemelerce kullanılacağı,

2- “Mahkemelerin bağımsızlığı” kenar başlıklı 138. maddesinde, hâkimlerin görevlerinde bağımsız oldukları; Anayasaya, kanuna ve hukuka uygun olarak vicdanî kanaatlerine göre hüküm verecekleri, hiçbir organ, makam, merci veya kişinin, yargı yetkisinin kullanılmasında mahkemelere ve hâkimlere emir ve talimat veremeyeceği, genelge gönderemeyeceği, tavsiye ve telkinde bulunamayacağı; görülmekte olan bir dava hakkında Yasama Meclisinde yargı yetkisinin kullanılmasıyla ilgili soru sorulamayacağı, görüşme yapılamayacağı veya herhangi bir beyanda bulunulamayacağı,

B) 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun;

1- “Soruşturmanın gizliliği” kenar başlıklı 157. maddesinde, Kanunun başka türlü hüküm koyduğu håller saklı kalmak ve savunma haklarına zarar vermemek koşuluyla soruşturma evresindeki usul işlemlerinin gizli olduğu,

2- “Bir suçun işlendiğini öğrenen Cumhuriyet savcısının görevi” kenar başlıklı 160. maddesinin birinci fıkrasında, Cumhuriyet savcısının, ihbar veya başka bir suretle bir suçun işlendiği izlenimini veren bir hâli öğrenir öğrenmez kamu davasını açmaya yer olup olmadığına karar vermek üzere hemen işin gerçeğini araştırmaya başlayacağı,

3- “Cumhuriyet savcısının görev ve yetkileri” kenar başlıklı 161. maddesinin birinci fıkrasında, Cumhuriyet savcısının, doğrudan doğruya veya emrindeki adlî kolluk görevlileri aracılığı ile her türlü araştırmayı yapabileceği,

4- “Kamu davasını açma görevi” kenar başlıklı 170. maddesinin birinci ve ikinci fıkralarında ise, kamu davasını açma görevinin, Cumhuriyet savcısı tarafından yerine getirileceği; soruşturma evresi sonunda toplanan delillerin, suçun işlendiği hususunda yeterli şüphe oluşturması halinde, Cumhuriyet savcısı tarafından iddianame düzenleneceği,

Hükümlerine yer verildiği malûmlarıdır.

Sözü edilen bu düzenlemeler çerçevesinde, işlendiği iddia edilen bir suçla ilgili delillerin takdiri ve olayın vasıflandırılması da dâhil olmak üzere, soruşturma yürütülmesi, koruma tedbirlerine başvurulması ve sonucuna göre kamu davası açılmasında tüm yetki ve sorumluluk yargı mercilerine aittir.

Gizli olarak yürütülen ve yargısal faaliyet kapsamında kalan soruşturma aşamasında ne tür işlemler yapıldığına dair Bakanlığımızda bilgi ve belge bulunmamaktadır.

II- 1136 sayılı Avukatlık Kanununun;

A) “Soruşturmaya yetkili Cumhuriyet Savcısı” kenar başlıklı 58. maddesinin birinci fıkrasının birinci cümlesinde, avukatların, avukatlık veya Türkiye Barolar Birliği ya da baroların organlarındaki görevlerinden doğan veya görev sırasında işledikleri suçlardan dolayı haklarındaki soruşturmanın, Adalet Bakanlığının vereceği izin üzerine suçun işlendiği yer Cumhuriyet savcısı tarafından yapılacağı,

B) “Kovuşturma izni, son soruşturmanın açılması kararı ve duruşmanın yapılacağı mahkeme” kenar başlıklı 59. maddesinin birinci fıkrasında, 58. maddeye göre yapılan soruşturmaya ait dosyanın Adalet Bakanlığı Ceza İşleri Genel Müdürlüğüne tevdi olunacağı, inceleme sonunda kovuşturma yapılması gerekli görüldüğü takdirde dosyanın, suçun işlendiği yer ağır ceza mahkemesine en yakın bulunan ağır ceza mahkemesi Cumhuriyet Savcılığına gönderileceği,

C) “Suçüstü hali” kenar başlıklı 61. maddesinin birinci fıkrasında, ağır ceza mahkemesinin görev alanına giren bir suçtan dolayı suçüstü halinde soruşturmanın, bizzat Cumhuriyet savcısı tarafından genel hükümlere göre yapılacağı,

Hükümlerine yer verildiği malûmlarıdır.

Bakanlığımızca avukatlar hakkındaki soruşturmaya veya kovuşturmaya yönelik izin işlemleri yukarıda belirtilen hükümler çerçevesinde yürütülmektedir. Ancak, ağır ceza mahkemesinin görev alanına giren bir suçtan dolayı suçüstü halinde soruşturma bizzat Cumhuriyet savcısı tarafından genel hükümlere göre yapılmaktadır.

III- Hâkimler ve Savcılar Kurulu Genel Sekreterliğiyle yapılan yazışmaya verilen 15/09/2025 tarihli cevapta; Hâkim ve Savcı Şikâyet Bürosu kayıtlarının tetkikinde, Kurula iletilen mezkûr şikâyetle ilgili olarak bir dosyada Kurul Birinci Dairesinin 23/07/2025 tarihli kararı ve Kurul Başkanının 29/07/2025 tarihli “Olur”u ile şikâyetin işleme konulmaması kararı verildiği, yine diğer bir dosyada Kurul Birinci Dairesinin 11/09/2025 tarihli şikâyetin işleme konulmaması kararına yönelik işlemlerin devam ettiği bildirilmiştir.