Metropolde ‘yeni nesil mafya’ tehlikesi!

İstanbul’da “yeni nesil mafya” olarak adlandırılan ve genellikle gençlerden oluşan silahlı çetelerin faaliyetlerinde ciddi bir artış yaşandığı bildiriliyor. Özellikle Barış Boyun ve Daltonlar gibi suç örgütleriyle ilgili davalar, bu grupların kentte yoğunlaştığını gözler önüne seriyor. BBC Türkçe’den Mahmut Hamsici, bu grupların etkili olduğu semtleri gezerek, çetelerin ortaya çıkış koşullarını, gençleri nasıl etkilediğini ve mahalle yaşamını nasıl dönüştürdüğünü araştırdı.

MAHALLELERDE SİLAH SESLERİ VE GÜVENLİK ENDİŞESİ

Sultangazi Zübeyde Hanım Mahallesi’nde yaşayan esnaf Hüseyin, durumun değiştiğini şu sözlerle ifade ediyor: “Eskiden mahallede silah sesi duyunca ‘kimin düğünü var?’ diye düşünürdük. Şimdi ise ‘hangi grup, hangi gruba silah sıkıyor?’ diye düşünüyoruz.” Hüseyin, artık çocuklarını okula götürüp getirirken sürekli ellerini tuttuğunu aktarıyor. Bahçelievler Yenibosna Mahallesi sakini 50’li yaşlardaki Tekin ise, “İstanbul’un bu kadar kriminal olduğunu hiç görmemiştim” diyerek kaygılarını dile getiriyor.

ESNAF BASKI ALTINDA: HARAÇ, SOKAK HAKKI VE SİLAHLI SALDIRILAR

Suç örgütlerinin faaliyetlerinden en çok etkilenen kesimlerin başında esnaf geliyor. İddianamelere göre, bu gruplar bazı semtlerde işyerlerinden “haraç, sokak hakkı, ceza ve hükümlü parası” gibi isimler altında zorla para istiyor. Talepleri karşılanmayınca ise motorsiklete binen kasklı saldırganlar işyerlerine ateş açabiliyor.

Gazi Mahallesi’nde tekstil atölyesi işleten Ekber, tefeciliğin de yaygınlaştığını ve borç tahsil edilemeyince silahların patladığını belirtiyor. Aynı mahalleden esnaf Haydar, esnafın son dönemde “gelecekler” korkusuyla polisi çağırıp dükkanının önünde bekletmeye başladığını söylüyor. Yenibosna’dan Tekin ise, hedef alınan esnafın bir kısmının gayri meşru işler yapan veya açığı olan, çok para kazanan kişiler olduğunu ve grupların onlardan “pay” istediklerini aktarıyor.

ÇATIŞMALAR CAN ALIYOR, GÜVENLİK ZAAFLARI TARTIŞILIYOR

Suç örgütleri arasında da sık sık alan hâkimiyeti çatışmaları yaşanıyor. Ekber, bu çatışmalarda ailesinden birinin dükkanına kurşun isabet ettiğini ve camlarının kırıldığını örnek veriyor. Sultangazi’de geçen yıl iki grup arasındaki çatışma sırasında yoldan geçen 15 yaşındaki Büşra Polat’ın kurşun isabet etmesi sonucu hayatını kaybetmesi, ailelerin çocukları için duyduğu kaygıyı artırmış durumda.

Esenyurt’ta yaşayan Berna, ailesiyle lokanta açma niyetinden, arkadaşının “Orada geçenlerde ünlü baklavacı dükkanını taradılar” uyarısıyla vazgeçtiğini anlatıyor. Berna, son yıllarda geceleri mahallede dolaşan motosikletli gençlerin sayısının arttığını ve artık kimin ne olduğunun kestirilemediği bir profil oluştuğunu ekliyor; bu nedenle kısa mesafede bile taksi çağırmaya başladığını söylüyor.

POLİTİK SEMTLERDE BÜYÜK DÖNÜŞÜM VE ROL MODEL BOŞLUĞU

Geçmişte solcu grupların etkin olduğu “politik” semtler olan Nurtepe ve Gazi gibi bölgelerde de “yeni nesil” çeteler etkinlik kazanıyor. Konuşulanlar, Gezi eylemleri ve 15 Temmuz darbe girişimi sonrası yasa dışı sol gruplara yönelik operasyonların artması ve bu örgütlerin zayıflamasıyla çetelerin ortaya çıktığı tespitini yapıyor.

Gazi Mahallesi’nden Ekber, “Eskiden devrimci örgütler güçlüyken uyuşturucu ve fuhuş olayı yoktu… Şimdi her yerde torbacı var” diyor. Bu süreçte, geçmişte yasa dışı silahlı sol grupların eylemlerinde yer almış bazı kişilerin, bu grupların zayıflamasının ardından “yeni nesil” suç örgütlerine katılması dikkat çekiyor.

Kağıthane sakini mühendis Ahmet, bu dönüşümü “Bu mahallelerdeki gençlerin rol modelleri geçmişte solcu abi, ablalarıyken şimdi rol modelleri kalmadı” şeklinde yorumluyor.

SİYASİ ÇİZGİ YOK, MOTİVASYONDA YOKSULLUK VE “HIZLI PARA” İSTEĞİ

Görüştüğümüz kişiler ve iddianameler, bu yeni nesil grupların belirli bir siyasi çizgiye sahip olmadığını gösteriyor. Yenibosna’dan Tekin, gruplarda artık Ülkücü görüşte olanların azaldığını, Alevi ve Kürt ailelerin çocuklarının da bulunduğunu, ancak hepsinin kriminal olduğunu belirtiyor. Gazi Mahallesi’nden Haydar da eski solcu bir kişinin yeri geldiğinde bozkurtlu resimler paylaşabildiğini örnek vererek, “hiçbir çizgileri yok” diyor.

Gençlerin bu gruplara yöneliminde ise hemen herkes ekonomik sorunların, yani yoksulluğun önemli bir etken olduğu görüşünde. Kağıthane’den Özge, “Bunların hepsinin dar gelirli semtlerden çıkması tesadüf değil” diyor ve gençlerin “nasılsa bir şey elde edemeyeceğiz” diyerek kısa yoldan para kazanma isteğiyle bu gruplara yöneldiğini savunuyor.

Yenibosna’dan Tekin’e göre ise yoksulluk tek başına yeterli değil; uyuşturucu meselesi, yurt dışına çıkış isteği ve “ahlak” denilen ilkenin kalkması önemli etkenler. Tekin, “Eskiden bu işlerde bir racon vardı, o artık kalktı. Adamı hamile karısının yanında infaz edebiliyorlar” diyor.

UYUŞTURUCU KOLAYLAŞTI: “PEÇETE” VE MOTOSİKLETLİ SATIŞ

“Yeni nesil suç örgütlerinin” en önemli gelir kaynaklarından biri uyuşturucu ticareti. Emniyet Genel Müdürlüğü’nün 2025 Uyuşturucu Raporu’na göre sentetik ecza yakalanma oranı bir önceki yıla göre %227 arttı. Görüştüğümüz kişiler, semtlerde uyuşturucuya erişimin cep telefonu uygulamalarıyla kolaylaştığını belirtiyor. Gazi Mahallesi’nden Ekber, uyuşturucunun en çok motosikletli ekipler aracılığıyla satıldığını ve deşifre olmamak için artık genç kızların da kullanıldığını aktarıyor. Mahallelerde “peçete” adı verilen yeni bir uyuşturucunun hızla yayıldığı belirtiliyor.

“BU DÜNYA”NIN SONU: YA TABUT YA CEZAEVİ

Piripaşa Mahallesi’nden Cüneyt, bu tarz gruplara karışan iki arkadaşının trajik hikayesini anlatıyor; birinin tetikçilikle yükseldiğini ancak ailesinin getirdiği paranın kaynağını sorgulamadığını, diğerinin ise rakip grup tarafından kendi mekanında öldürüldüğünü aktarıyor.

Görüştüğümüz kişiler, televizyon ve internet dizilerinin de “mafya kültürünü” özendirdiği görüşünde. Yenibosna’dan Tekin, gençlerin bu durumu bir “oyun gibi” gördüğünü ve “Hiç ölmeyecek gibi yaşıyorlar” diyerek, bu dünyanın sonunun ya tabut ya da cezaevi olduğunu belirtiyor. Esenyurt’ta ise çok katlı binalar ve rezidansların bu tür grupların faaliyetlerini kolaylaştırdığı iddia ediliyor.