Google ve Amazon, verileri İsrail’e sinyalle bildiriyor

The Guardian’ın +972 Magazine ve Local Call ile yürüttüğü ortak araştırmaya göre, 2021’de İsrail hükümeti ile Google ve Amazon arasında imzalanan 1,2 milyar dolarlık “Project Nimbus” anlaşması, olağan dışı güvenlik koşulları içeriyor. Belgelere göre İsrail tarafı, “winking mechanism” (göz kırpma mekanizması) adıyla bilinen gizli bir sistem talep etti. Bu sistem, şirketlerin yabancı mahkemelere veya kolluk kuvvetlerine İsrail verilerini teslim etmek zorunda kaldığında, bunu doğrudan söylemeden İsrail hükümetine kodlanmış bir sinyal göndermesini öngörüyor.

‘KODLU ÖDEMELER’ İLE GİZLİ UYARI

Sızdırılan belgelerde, “göz kırpma” sisteminin ödemeler üzerinden işlediği belirtiliyor.

Google veya Amazon, herhangi bir ülkenin makamlarına İsrail’e ait veri sağlamak zorunda kaldığında, o ülkenin telefon kodu kadar şikel tutarında özel bir ödeme yaparak İsrail’i haberdar edecek.
Örneğin:

ABD makamlarına (kod +1) bilgi verildiğinde 1.000 şikel,

İtalya’ya (+39) bilgi verildiğinde 3.900 şikel,

Hangi ülke olduğu açıklanamıyorsa 100.000 şikel (yaklaşık 30 bin dolar) ödeme yapılacak.

Bu sistemin, şirketlerin gizlilik yükümlülüklerini dolaylı biçimde aşabileceği iddia ediliyor. Eski ABD’li savcılar ve güvenlik yetkilileri, The Guardian’a yaptıkları değerlendirmede, “Bu yöntem yasal sınırları zorlayan, riskli ama zekice tasarlanmış bir sistem” ifadelerini kullandı.

‘YASAL YÜKÜMLÜLÜKLERİ İHLAL ETMİYORUZ’ AÇIKLAMASI

Google ve Amazon, “göz kırpma” iddialarını reddetti. Google, “ABD yasalarını veya başka ülkelerdeki hukuki yükümlülüklerimizi ihlal ettiğimiz iddiası kategorik olarak yanlış” açıklamasını yaptı. Amazon ise “müşterilerimizin gizliliğine saygı duyduklarını” ve “her zaman yasal süreçlere uygun hareket ettiklerini” belirtti.

Buna karşın The Guardian’ın ulaştığı İsrail Maliye Bakanlığı belgelerinde, şirketlerin “İsrail hükümetinin hassasiyetlerini anlayarak taleplerini kabul ettikleri” ifadeleri yer alıyor.

ANLAŞMADA ‘ERİŞİMİ KESME YASAĞI’ MADDESİ DE VAR

Project Nimbus’un bir diğer tartışmalı boyutu ise, şirketlerin İsrail’in hizmetlerine erişimini sınırlayamaması. Belgelere göre, Google ve Amazon’un hizmet koşullarında yer alan “insan hakları ihlali durumunda hizmet sonlandırma” maddesi, İsrail için geçerli olmayacak şekilde değiştirilmiş. Bu madde, olası insan hakları ihlalleri veya siyasi baskılar nedeniyle şirketlerin hizmeti durdurma riskine karşı İsrail’in talebiyle eklenmiş.

Bir İsrailli yetkili, The Guardian’a yaptığı açıklamada bu düzenlemenin amacını şöyle özetledi:

“Hiçbir şirket, siyasi veya sosyal baskı gerekçesiyle İsrail’e hizmet vermeyi durduramaz. Bu anlaşma, devletimizin çıkarlarını korumak için tasarlandı.”

MİCROSOFT REDDETTİ, GOOGLE VE AMAZON KABUL ETTİ

Nimbus ihalesine katılan Microsoft, İsrail’in “göz kırpma” mekanizması da dahil olmak üzere bazı koşullarını reddettiği için ihaleyi kaybetti. Geçtiğimiz ay Microsoft, Guardian ve ortak yayınların haberleri üzerine, İsrail ordusunun Palestinyalı telefon görüşmelerini izlemek için kullandığı gözetim sistemine erişimi kapatmıştı. Nimbus sözleşmesi ise Google ve Amazon’un böyle bir adım atmasını sözleşme ihlali sayıyor ve maddi cezai yaptırım öngörüyor.

GİZLİ ANLAŞMANIN GÖLGESİNDE İNSAN HAKLARI TARTIŞMASI

Project Nimbus, İsrail’in kamu kurumlarıyla birlikte askeri ve istihbarat verilerini de bulut altyapısına taşımasını öngörüyor. Birleşmiş Milletler, İsrail’in Gazze’deki eylemlerine ilişkin soykırım suçlaması yöneltmişken, Google ve Amazon’un bu süreçte İsrail hükümetiyle sürdürdüğü iş birliği insan hakları örgütlerince eleştiriliyor.

İsrail Maliye Bakanlığı, The Guardian’a yaptığı açıklamada “İsrail’in şirketleri yasa dışı eylemlere zorladığı iddiası temelsizdir” ifadelerini kullandı.

Ancak uzmanlara göre, söz konusu “göz kırpma” maddesi yürürlükte kaldığı sürece, teknoloji devlerinin hukuki ve etik ikilem yaşamaya devam edeceği açık.