Avrupa’nın Ukrayna planı çıkmazda!

AB’nin Rusya’nın dondurulan varlıklarını teminat göstererek Ukrayna’ya kredi sağlama planı Belçika’nın itirazıyla kilitlendi. New York Times’a göre, alternatif seçenekler ise daha maliyetli, daha yavaş ve siyasi açıdan daha riskli.

New York Times’ın haberine göre, Avrupa Birliği’nin Rusya Merkez Bankası’na ait dondurulan varlıkları kullanarak Ukrayna’ya yaklaşık 140 milyar euroluk kredi sağlamayı amaçlayan planı, üye ülkeler arasında derin bir çıkmaza girdi. Özellikle Belçika’nın son dakikada koyduğu blokaj, Brüksel’in aylardır üzerinde çalıştığı modelin geleceğini belirsizleştirdi.

Plan, Rusya’nın Avrupa’da dondurulan merkez bankası varlıklarının teminat olarak kullanılmasıyla Ukrayna’ya faizsiz ve geri ödemesi Rusya tazminat öderse yapılacak bir kredi verilmesini öngörüyordu. Ancak Belçika, hukuki risk gerekçesiyle bu formülden uzaklaşılması gerektiğini savunuyor.

Belçikalı yetkililere göre, Rusya’nın olası bir dava açması hâlinde ülkenin tek başına sorumluluk üstlenme ihtimali önemli bir risk oluşturuyor. Bu nedenle diğer AB ülkelerinden garanti paylaşımı talep ediliyor. Fakat Slovakya başta olmak üzere bazı ülkeler buna karşı çıkıyor.

BRÜKSEL: PLAN A OLMAZSA, PLAN B DAHA KÖTÜ

AB Komisyonu, bu tıkanıklık üzerine üye başkentlere bir mektup göndererek alternatif yolları sıraladı. Bunlar arasında:

• AB’nin ortak borçlanmaya gitmesi,
• Üye ülkelerin Ukrayna’ya doğrudan hibe vermesi,
• Geçici bir finansman modeli oluşturulması,

gibi seçenekler yer alıyor. Ancak Komisyona göre tüm bu yollar, ya daha pahalı ya da siyasi açıdan daha zorlu.

Ekonomist Nicolas Véron, NYT’ye yaptığı değerlendirmede durumu şöyle özetliyor:

“Plan B, Plan A’dan daha kötü. Ukrayna’ya para vermemek ise zaten seçenek değil.”

Komisyon Başkanı Ursula von der Leyen de alternatiflerin masada olduğunu ancak dondurulan varlıkları teminat gösteren kredinin “Ukrayna’nın savunmasını ve ekonomisini ayakta tutmanın en etkili yolu” olduğunu belirtti.

RUSYA’DAN TEHDİT MESAJI

Moskova, geçen hafta yaptığı açıklamada, söz konusu varlıkların kredi için kullanılması hâlinde Belçika’ya karşı harekete geçilebileceğini duyurdu. Her ne kadar AB, krediyi “varlığa el koyma” olarak tanımlamasa da, Rusya bu ayrımı kabul etmiyor.

Komisyon da gönderdiği mektupta, kredi planının “yanlış bir algıyla müsadere gibi değerlendirilebileceği” uyarısında bulundu; bunun da uluslararası yatırımcı güvenini zedeleyebileceğini belirtti.

Slovakya Başbakanı Robert Fico, eğer bu fonların askeri amaçlarla kullanılacağını düşünürse böyle bir plana karşı çıkacağını açıkladı.

‘MART–NİSAN KRİTİK’

IMF verilerine göre Ukrayna’nın 2026–2027 dönemi için yaklaşık 65 milyar dolarlık bir finansman açığı bulunuyor. AB yetkilileri de Ukrayna’nın en geç Mart veya Nisan ayına kadar yeni bir nakit desteğine ihtiyaç duyacağını belirtiyor.

Avrupa Ekonomi Komiseri Valdis Dombrovskis, sürecin uzaması hâlinde geçici finansman yöntemlerinin devreye sokulabileceğini söyledi.

NYT’nin değerlendirmesine göre, Belçika’daki siyasi tıkanıklık da süreci karmaşıklaştırıyor. Başbakan Bart De Wever’in hükümeti aylardır bütçe geçirmekte zorlanıyor; koalisyonun yıl sonunda dağılma ihtimali var.

Bu durum, Brüksel’in istikrarlı bir pozisyon almasını zorlaştırıyor.

NORVEÇ’TEN SÜRPRİZ DESTEK MESAJI

AB üyesi olmamasına rağmen ekonomik olarak Birliğe entegre olan Norveç’te, iki ekonomistin yaptığı çağrı dikkat çekti. Ülkenin savaş sonrası artan enerji gelirlerine işaret eden ekonomist Knut Anton Mork, şu ifadeyi kullandı:

“Eğer Rusya’ya bağımlı bir gelecekte yaşayacaksak, varlık fonumuzun nesillere bırakılmasının ne anlamı kalır?”

Norveç Parlamentosu, kredinin garanti edilmesine sıcak baksa da “tek başına garantör olmayacaklarını” açıkça belirtiyor.

AB’Yİ ZORLU BİR KIŞ BEKLİYOR

Uzmanlara göre AB, Aralık ayındaki liderler zirvesine kadar çözüm üretemezse, Ukrayna’nın finansmanı ciddi bir risk altına girecek. NYT analizine göre Avrupa, “mükemmel seçeneklerin olmadığı bir alanda en az kötü olanı seçmek zorunda.”