2023’te Türkiye ve dünyada neler yaşandı?

2023 yılı, Türkiye ve dünyada önemli gelişmelerin yaşandığı uzun ve zorlu bir yıl oldu. Geride bıraktığımız 12 ayda Türkiye’de ‘6 Şubat depremleri’ ve ‘genel seçimler’, dünyada ise ‘İsrail-Filistin’ savaşı öne çıkan olaylar oldu.

Yeni yıla az bir zaman kala 2023’te yaşananlar:

6 ŞUBAT DEPREMLERİ

6 Şubat günü sabaha karşı saatler 04.17’yi gösterdiğinde Kahramanmaraş’ta merkez üssü Pazarcık olan 7.7 büyüklüğünde deprem meydana geldi. Yaklaşık 100 saniye süren depremin üzerinden saatler geçtikten sonra bir deprem daha meydana geldi. Saatler 13.24’ü gösterdiğinde bu sefer merkez üssü Kahramanmaraş-Elbistan olan 7.6 büyüklüğünde bir deprem daha yaşandı.

Meydana gelen iki depremde Şanlıurfa, Adıyaman, Hatay, Osmaniye, Adana, Kahramanmaraş, Gaziantep, Malatya, Diyarbakır, Kilis ve Elazığ büyük yıkıma uğradı.

Kahramanmaraş merkezli depremler Türkiye’yi derinden etkiledi. Resmi verilere göre Türkiye’de 50 binden fazla kişi hayatını kaybetti.

Depremlerin ardından arama-kurtarma çalışmaları, sağlık, geçici barınma koşulları, enkaz kaldırma işlemleri, inşaat çalışmaları ve çocukların eğitimi gibi konular aylarca gündemdeydi ve halen tartışılıyor.

GENEL SEÇİMLER

Cumhurbaşkanlığı ve 28. Dönem Milletvekili seçiminin ilk turu 14 Mayıs’ta yapıldı.

Cumhur İttifakı, anketlerde beklenenin aksine Meclis’teki çoğunluğunu rahat bir şekilde korudu.

Cumhurbaşkanı adaylarının ilk turda yüzde 50’lik sınıra ulaşamaması nedeniyle seçim ikinci tura kaldı.

Recep Tayyip Erdoğan 28 Mayıs’ta yeniden cumhurbaşkanı seçildi.

HAFİZE GAYE ERKAN TCMB BAŞKANI OLDU

Seçimin ardından kabinede ve Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nda (TCMB) bir dizi değişikliğe gidildi.

Ekonomi alanında kurumsal bağımsızlığı, bütçe disiplinini, ekonomik reformları ve ortodoks politikaları savunduğu bilinen Mehmet Şimşek, Nurettin Nebati’nin yerine Hazine ve Maliye Bakanlığı’na getirildi.

Ardından Merkez Bankası’nın başkanı Şahap Kavcıoğlu görevden alınarak Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu Başkanlığı’na getirildi. Kavcıoğlu’nun yerine Hafize Gaye Erkan atandı.

Bu görev için yaşadığı ve çalıştığı ABD’den Türkiye’ye dönen Erkan, kurumun ilk kadın başkanı oldu.

KRAL 3. CHARLES’IN TAÇ GİYME TÖRENİ

6 Mayıs günü, İngiltere’de Kral 3. Charles ve Kraliçe Camilla başkent Londra’da gerçekleşen ihtişamlı bir törenle tacını giydi.

56 bağımsız ülke ve 2,4 milyar insandan oluşan İngiliz Milletler Topluluğu’nun başkanı ve bu ülkelerin 14’ünde aynı zamanda devlet başkanı olan Charles’ın taç giyme töreni milyonlarca insan tarafından takip edildi.

Kral Charles, 1066’dan bu yana taç giyen 40’ıncı hükümdar oldu.

TİTAN DENİZALTISINDA PATLAMA

Bu yıla damga vuran haberlerin arasında, Titanik batığını ziyaret ederken kaybolan Titan denizaltısı da yer aldı.

18 Haziran’da Kuzey Atlantik’teki Titanik batığını ziyaret ederken iletişimi kesilen Titan denizaltısının ilerleyen günlerde basınç kaybından kaynaklı içe doğru patladığı ve içindeki beş kişinin hayatını kaybettiği ortaya çıkmıştı.

Her biri yolculuğa katılmak için 250 bin dolar ödeyen bu yolcular arasında Pakistan kökenli İngiliz baba ve oğul Shahzada ve Suleman Dawood bulunuyordu.

1987’de Titanik’e ilk dalan kişi olan 73 yaşındaki Fransız kaşif ve araştırmacı Paul-Henry Nargeolet, kaşif Hamish Harding ve Titan’ın sahibi olan OceanGate’in CEO’su Stockton Rush da Titan’daydı.

WAGNER İSYANI

23 ve 24 Haziran’da paralı asker grubu Wagner’in lideri Yevgeni Prigojin isyana kalkışarak askeri konvoyunu Moskova yakınlarına kadar gönderdi.

Bu, Rusya’da Devlet Başkanı Vladimir Putin’in iktidardaki gücü hakkında soru işaretleri ortaya çıkardı.

Putin, eski müttefiki olan Prigojin’i “ihanetle”, “silahlı isyan başlatmakla” ve “ülkeyi sırtından bıçaklamakla” suçladı.

İsyan, Cumartesi günü, Prigojin’in geri adım atmasıyla ve askerlerini geri çekmesiyle son buldu.

Prigojin’in 23 Ağustos’ta Moskova yakınlarında özel jetinin düşmesi sonucu hayatını kaybettiği açıklandı.

Kremlin, bu sırada olayda Rusya’nın rolü olduğuna dair iddiaları yalanladı.

AKBELEN ORMANI DİRENİŞİ

Muğla’nın İkizköy Mahallesi’ne bağlı Akbelen mevkinde maden için istimlak edilen ormanda 24 Temmuz sabahı ağaç kesimi ve köylülerin direnişi başladı.

Direniş günlerce devam etti ancak alandaki kesim durdurulamadı.

Alan, IC İçtaş Enerji ve Limak Enerji ortaklığının kurduğu Yeniköy ve Kemerköy Termik Santralleri ile Linyit Maden İşletmesi (YK Enerji) için istimlak ediliyordu.

Direniş sırasında jandarma köylülere ve çevrecilere TOMA ile ilaçlı su ve biber gazı sıktı, yaralananlar oldu.

FRANSA’DA AYAKLANMA VE BANLİYÖ KRİZİ

27 Haziran’da Paris’in Nanterre banliyösünde 17 yaşındaki Nahel M.’nin polisin dur ihtarına uymadığı gerekçesiyle vurularak öldürülmesinin ardından ülkede isyan başladı.

Nahel M. paket servis şoförü olarak çalışıyordu.

Bir polisin trafik kontrolü sırasında polisin ‘dur’ ihtarına uymadığı belirtilen Nahel M. bulunduğu aracın içinde göğsünden vurularak öldürüldü.

Olayın ardından ülke çapında çıkan protestolar sırasında otomobiller ateşe verildi, karakollara, okullara ve belediye binalarına molotof kokteylli saldırılar düzenlendi.

HAWAİİ’DE ORMAN YANGINLARI

8 Ağustos’ta Hawaii’nin Maui Adası’nda çıkan orman yangınlarında yaklaşık 97 kişinin hayatını kaybettiği düşünülüyor.

Hawaii, orman yangınlarına yabancı bir yer değil. Ancak pek çoklarına göre Ağustos’taki yangınlar, eyalet tarihindeki en kötüleriydi.

Yangınlar sırasında kasırga rüzgarları ve kuru havanın alevleri beslemeye yardımcı olduğu düşünülüyor.

FİLENİN SULTANLARI AVRUPA ŞAMPİYONU OLDU

3 Eylül günü tüm Türkiye’nin gözü Belçika’nın başkenti Brüksel’de gerçekleşen A Milli Kadın Voleybol Takımımızın Sırbistan ile karşılaşmasındaydı.

Haftalarca süren maçların ardından Filenin Sultanları, 2023 CEV Avrupa Şampiyonası finalinde Sırbistan’ı 3-2 yendi. A Milli Kadın Voleybol Takımımız Cumhuriyetimizin 100. yılında Avrupa şampiyonu oldu ve tüm Türkiye’ye büyük bir gurur yaşattı.

FAS’TA DEPREM

8 Eylül’de Fas’ın Marakeş kentinin 71 kilometre güneybatısındaki Yüksek Atlas Dağları’nda meydana gelen 6,8 büyüklüğündeki deprem neredeyse 3 bin kişinin ölümüne neden oldu.

KEMAL KILIÇDAROĞLU DÖNEMİ SONA ERDİ

CHP’nin 38. Olağan Kurultayı’nnda CHP Grup Başkanı Özgür Özel, 812 oyla CHP Genel Başkanı seçildi.

13 yıldır bu görevi sürdüren Kemal Kılıçdaroğlu ise 536 oy aldı.

Özel göreve seçilmesi sonrası yaptığı konuşmada 31 Mart 2024’te yapılacak yerel seçimlerle ilgili olarak, “Elimizdeki belediyelerin tamamını yeniden kazanacak, yanlarına yenilerini ekleyecek ve hep birlikte büyük bir zaferi kazanacağız” dedi.

COP28 ZİRVESİ

Bu yıl Birleşmiş Milletler (BM) İklim Değişikliği Konferansı (COP28) Dubai’de düzenlendi.

Zirve, birçok iklim rekorunun kırıldığı ve aşırı hava olaylarının yaşandığı bir yılı takip etti.

Ülkeler bu yıl ilk defa “fosil yakıtlardan uzaklaşılması” gerektiği konusunda mutabık kaldı.

Fosil yakıtlardan “adil, düzenli ve eşitlikçi bir şekilde” uzaklaşılması çağrısında bulunuldu. Yani zengin ülkelerin kömür, petrol ve doğalgazdan daha hızlı uzaklaşması bekleniyor.

Ancak anlaşma ülkeleri harekete geçmeye zorlamıyor ve herhangi bir zaman çizelgesi belirtilmiyor.

Bazıları fosil yakıtlardan uzaklaşmanın ilk defa müzakerelere dahil edilmesi nedeniyle zirvenin olumlu geçtiğini söylerken varılan anlaşmanın yetersiz olduğunu dile getiren de çok oldu.

Türkiye, bu yıl Dubai’de düzenlenen Birleşmiş Milletler (BM) İklim Değişikliği Konferansı’na (COP 28) binin üstünde rekor sayıda temsilciyle katıldı.

İSRAİL-FİLİSTİN SAVAŞI

7 Ekim’de Hamas’ın Gazze sınırını aşıp İsrail’e düzenlediği saldırıda yaklaşık bin 200 kişi öldürüldü. Gazze’de halen yaklaşık 120 İsrailli rehinenin tutulduğu tahmin ediliyor.

İsrail’in bu saldırının ardından Gazze’ye başlattığı şiddetli hava ve kara operasyonu ise sürüyor.

Gazze’de şimdiye kadar öldürülenlerin sayısı 21 bin 672’ye yükseldi.

İsrail, rehinelerin serbest bırakılması için geçici ateşkes isterken Hamas yetkilileri kalıcı ateşkes anlaşmasına varılana kadar başka rehinenin bırakılmayacağını söylüyor.

SÜPER KUPA İPTAL EDİLDİ

Galatasaray ile Fenerbahçe arasında Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’da oynanması planlanan Turkcell Süper Kupa maçı öncesi Suudi yetkililer, “Kral’ın adına konuşuyoruz” diyerek Galatasaray ile Fenerbahçe’ye; Atatürk posteri, ‘Yurtta Sulh, Cihanda Sulh’ pankartı, Atatürk tişörtü ve İstiklal Marşı’nın okunmaması konusunda yasak konulduğunu belirtti.

İki kulübün de durumdan rahatsız olmasının ardından Galatasaray Başkanı Dursun Özbek ve Fenerbahçe Başkanı Ali Koç, Bakan Aşkın Osman Bak ve TFF Başkanı Mehmet Büyükekşi ile durum değerlendirmesi ve toplantı yapmak üzere Büyükekşi’nin bulunduğu otele gitti. Toplantının ardından Galatasaraylı futbolculara maçın oynanmayacağı bildirildi. Fenerbahçe’nin de maça çıkmayacağını açıklamasının ardından maç iptal oldu.