Haftanın Röportajı ”Yapay Zeka” Dekan Prof. Dr Metin Zontul

www.tvturk.net Genel Yayın Yönetmeni Bünyamin ERDEMİR

Bugün ”HAFTANIN RÖPORTAJ” başlığı altında Yakın zamanda ziyaret ettiğimiz bazı saha ve alan çalışma projelerini yakından ve yerinde izleyerek takip ettiğimiz Sivas Bilim ve Teknoloji Üniversitesinin Mühendislik ve Doğa Bilimleri Dekanı Sayın Profesör Doktor Metin ZONTUL beyle kısa bir söyleyişimizi sizlerle paylaşacağım, bu yüzeysel bilgiler konuya eğilimli ve meraklı gençlerimizin ilgisini çekeceğini ve onları heycanlandıracak. Meraklarını tamamiyle metaverse çekmeye yetecek bazı bilgiler sunacak umarım faydalı olur…

Bünyamin Erdemir: Öncelikle Sayın Dekanım Prof. Dr. Metin Zontul bey konuya girmeden önce okurlarımıza kısaca kendinizden ve çalışma alanlarınızdan bahseder misiniz? Bu süreç belki sizi ilerde örnek alacak bazı gençlerimize ilham olabilir.

Metin Zontul: 1971 Sivas doğumluyum. 1988 yılında Sivas Lisesinden mezun olup ODTÜ Bilgisayar Mühendisliği bölümünü kazandım. Mezuniyet sonrası Cumhuriyet Üniversitesi Sivas Meslek Yükseokulu Bilgisayar programcılığı bölümünde 11 yıl öğr.gör olarak çalıştım. Doktora sonrası 2005 yılında İstanbula taşındım. 18 yıl vakıf üniversitelerinde Bilgisayar Mühendisliği ve Yazılım Mühendisliği bölümlerinde çalıştım. Halen Sivas Bilim ve Teknoloji Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Dekanlığı görevini yürütüyorum. Çalışma alanlarım Metaverse, Yapay Zeka ve Blockchain.Bunun yanında ag-ge’si devam eden bazı çalışmalarımda var şekillenince siz değerli basın mensupları ile paylaşacağım…

Bünyamin Erdemir: Metaverse kavramını sıkça duyuyoruz.Gerek televizyon haberlerinden gerekse internet ortamında sıkça geçiyor bize kısaca ve anlaşır Metaverse açıklarmısınız nedir? Kapsam alanı neleri içermektedir?

Metin Zontul: Metaverse kelime anlamı itibariyle öteki evren olup gerçek hayattaki faaliyetlerin sanal alemdeki ikizi olarak tanımlayabiliriz. Mesela bir otomobil fabrikasının tüm üretim süreçleri metaverse ortamına birebir aktarılabilir. Yani Metaverse sadece görsellik değil aynı zamanda etkileşim de içermektedir. Metaverse ortamında oyun motorları, Yapay Zeka ve Blockchain entegre çalışmaktadır. Oyun motorları ile her türlü üç boyutlu animasyon ve simülasyon yapmak mümkündür. Yapay Zeka ise Metaverse ortamının aklı olarak düşünülebilir. Metaverse ortamı İnternete açık olduğu için Blockchain de güvenlik için önem taşımaktadır.Bu tüm bileşimler bir birlerine bağlı alanda ortak çalıştıkları için aynı minvalde sıralayabiliriz.

Bünyamin Erdemir: Yapay Zeka son günlerde özellikle Chat GPT ile birlikte daha bir popüler oldu. Yapay Zeka nedir? Yapay Zeka nereye gidiyor? İlerleyen yıllarda bu insanoğlunun başını ağrıtacak veya kontrolden çıkacak bir durumu bizlere yaşatırmı? Yani hayatımızı kolaylaştırmak adına yola çıktığımız bu teknoloji bir gün bizim tehdit eden bir etkiye dönüşebilirmi ?

Metin Zontul: Yapay Zeka Bilgisayarları insan gibi düşündürme, muhakeme etme ve karar verme çalışmalarının tümünü içermektedir. Chat GPT doğal dil işleme ve makine öğrenmesi kullanan bir Yapay Zeka ürünüdür. Büyük metinlerin Yapay zeka ile taranması ve kelimeler arasındaki ilişkilerin matematiksel modelinin bulunması esasına dayanmaktadır. Öncelikle büyük veri üzerinden bir öğrenme söz konusu olduğu için süper bilgisayarlar kullanılmıştır. Günümüzdeki GPU işlemcileri içeren grafik kartları Yapay zeka ve Blockchain çalışmalarında donanım olarak önem taşımaktadır.Tehdit kısmına gelince kimin elinde ve neden, ne için kullandığına bağlı…

Bünyamin Erdemir: Blockchain Teknolojisi de çok popüler. Blockchain nedir? Kullanım alanları nelerdir? Türkçede bunu nasıl tarif edebiliriz internet ortamında genelde terimler ingilizceden ziyade kendi öznel tanımlar olduğu için biraz açarmısınız gençlerimiz için…

Metin Zontul: Blokchain ya da Türkçe olarak blokzinciri , verilerin dijital ortamda şifrelenerek kaydedildiği bir tür kayıt defteri ya da kayıt listesi olarak tanımlanabilir. Blokzincirde veriler tarih sırasına göre birbirine zincir gibi bağlanmış bloklar hâlinde saklanır. Buradaki kayıtlar şifreli olmakla beraber istendiğinde uygun bir anahtar ile çözülüp gösterilebilir. Böylelikle hem hesap verilebilirlik hem de şeffaflık ilkeleri için son derece uygun bir teknolojidir. Blockchain denildiğinde akla bitcoin gibi sanal paralar akla gelmekle beraber pek çok farklı uygulamada blockchain kullanmak mümkündür. Örneğin, sigortacılıkta sigorta poliçelerinin blockchain’e geçirilmesi ile poliçelerin yurtdışına güvenli bir şekilde yeniden sigortalanması mümkün olabilir. Diğer bir uygulama olarak tarımsal üretimde üretim süreçleri blockchain’e aktarılarak güvenli bir takip ortamı oluşturulabilir. Bloklardaki veriler şifreli olduğu için üzerinde oynanması mümkün değildir. Bu açıdan blockchain güvenli bir kayıt defteri özelliği taşımaktadır.

Bünyamin Erdemir: Türkiye bu teknolojilerde ne durumdadır? Bu teknolojilerin ülkemizde etkin kullanımı için neler yapılabilir? Benim ziyaretimde Sayın Rektör bey Mehmet KUL bazı üniversite lap’larını nezaketlikten çok büyük bir ilgi ve heycanla bizi gezdirdi ve sayın hocalarımız birer sunum yaptılar, gerçekten anadoluda böylesine geniş ve imkamların alternatiflerle dolu olması devletimizin okuyan gençlerimize ne kadar önem verdiğinin bir göstergesi, bir kanıtı niteliğindeydi benim nazarımda…

Metin Zontul: Ülkemizde metaverse, oyun motorları, Yapay Zeka ve blockchain üzerinde çalışan akademisyenler ve Teknoloji şirketleri vardır. Ancak, bu teknolojiler yüksek kapasiteli bilgisayar ve bulut alt yapısına ihtiyaç duymaktadır. Teknolojik bilgi açısından ülkemiz yetenekli insan alt yapısına sahiptir. Ancak, bu insanların bir ekosistem içerisinde birlikte çalıştığı ortamlar oluşturmak şarttır. TÜBİTAK ve KOSGEB gibi devlet kurumları bu teknolojiler üzerinde çalışan akademisyen ve Teknoloji şirketlerine destek vermekle beraber verilen destekler ekosistem kurmak için henüz yeterli değildir. Ekosistem çalışmaları için üniversiteler ve Teknoloji şirketlerinin birlikte çalışması gerekmektedir.Burdan sizin aracılığınızla tüm yetkili ve etkin isimlere seslenmek istiyorum ”daha başarı için dahasılazım” Gençlerimiz çok potansiyel sahibi ve yeniliklere meraklılar buna birde zeka ve becerileri eklenince ilerde dünya tarihine geçecek bir çok proje yapacaklarına emin ve şahitim. Sivas Bilim ve Teknoloji Üniversitesi olarak bu imkanı öğrencilerimize sunuyor ama daha kapsamlı çalışmalar içinde araştırmalarımız sürüyor.

Bünyamin Erdemir: Sivas Bilim ve Teknoloji Üniversitesi olarak siz bu teknolojiler üzerinde ne gibi çalışmalar yapmaktasınız? Ben bir çoğuna şahit olduğum halde birde kısaca sizden dinleyelim Metin bey…

Metin Zontul: Üniversitesimizde yapay zeka ve blockchain konusunda çalışan pek çok akademisyen mevcuttur. Bu akademisyenler TUBİTAK, KOSGEB ve Avrupa Birliği projeleri üzerinde çalışmaktadır. Üniversitemiz disiplinler arası çalışma ve üniversite sanayi işbikleri konusuna ağırlık vermektedir. Gerek lisans gerekse lisans üstü öğrencilerimizi de akademisyenler ile birlikte projelerde çalıştırmaktayız. Üniversitemiz yapay zeka, metaverse, büyük veri ve blockchain konularında son derece modern laboratuvarlar kurmuştur. Ayrıca, dünyanın en büyük oyun motoru Unreal Engine ile işbirliğine gidilerek Unreal Engine eğitimlerine Hindistan üzerinden başlanmıştır. Amacımız metaverse ortamında Unreal Engine, Yapay Zeka ve blockchain entegrasyonunu sağlamaktır, yakın zamanda konu hakkında daha görsel ve anlaşılır sunumlar yapmayı planlıyoruz bu konuda tekrar bir araya geleceğmizi ümit ediyorum ve teşekkür ediyorum bana bu fırsatı verdiğiniz için…

Sevgili gençler Türkiye’nin sayılı ve önde gelen yazılım profesörlerinden olan Sivas Bilim ve Teknoloji Üniversitesi Dekanı Sayın Prof.Dr. Metin Zontul bey’le beraber bu kısa söyleyişi sizler için yaptık. Sizin ve ülkenizin hak ettiği kadere ulaşması için bize zaman ayırarak bazı ip uçları verdi. Zontul bey umarım şimdiden sizlere faydalı olur ve yazımı sonlandırmadan size son mesajım şu olacak gençler ”Ülkenizle kalkının” birin altı her zaman sıfırdır! Biz bir değil biziz..!!!

Araştırmacı Yazar : Bünyamin ERDEMİR 16.08.2023 Yunanistan